Çalışanlardan beklenen daimi yüksek motivasyonla çalışmak mı? Bu ne kadar gerçekçi?
Sürekli Yüksek Motivasyon
Çalışan motivasyonu elbette değerli, aksini kim iddia edebilir. “Kendini motive edebilme becerisi” pek çok pozisyon için önemi yadsınamaz bir yetkinlik. Peki çalışan her zaman her durumda yüksek motivasyonla mı çalışmalı? İçinde bulunduğu koşullara göre demotive olma, gönülsüz olma, sosyalleşmede isteksizlik yaşayamaz mı?
Hayatın içinde gerçek karşılığı olmayan sürekli mutlu, motive ve pozitif olma halinin elbette iş yaşamında da karşılığı yok. 7/24 mutluluk kovalamak ise beyhude bir çaba. Çalışanın daimi yüksek motivasyon sergilemesi her zaman pozitif olma hali gibi ancak bir ütopya olur.
Toksik Pozitiflik
Harvard Business Review Türkiye, sürekli pozitif olma hailini ‘toksik pozitiflik’ olarak adlandırıyor. Tanımı şöyle yapıyor; kişinin hangi durumda olduğundan bağımsız bir şekilde, kendini sürekli olarak pozitif düşüncede kalmaya zorlaması; öfke, üzüntü, hayal kırıklığı gibi doğal sağaltıcı ve geliştirici etkileri olan diğer duygulara yer açmaması hali.
Bir kurum içinde mikro düzeyde yaşanabilecek olumsuzlukları düşünün; hedefleri yakalayamama, dedikodu kültürü, mobbing, adaletsiz bir yönetim vb. Bir de şirket dışındaki makro olumsuzluklara bakalım; deprem, sel, yangın, pandemi vb. Kişinin kendi özelinde yaşayabileceği olumsuzluklar da cabası; bir yakının ölümü, hastalık haberi, büyük bir borç, boşanma vb. Tüm bunlar olurken çalışanın hiç etkilenmeden daimi yüksek motivasyon sergileyemeyeceği aşikar.
Management Center Turkey 2021 zirvesinde konuşan Wellbees kurucusu Melis Abacıoğlu 5000’in üzerinde çalışanla yaptıkları araştırmayı esas alarak, çalışanların stresli olduklarını ve HBR’de yayınlanan bir makaleye göre çalışanların %85’inin ‘ben iyi değilim’ dediğini belirtmişti. Ayrıca Youthall'un araştırmasından öğreniyoruz ki Türkiye’de dört gençten biri ‘sessiz istifa’ sürecinde. Tüm bu araştırmalar da gösteriyor ki çalışandan her daim pozitif tutum ve yüksek performans beklentisi gerçek dışı.
Çalışandan insan üstü motivasyon ve performans beklemeyen, sadece makro ve mikro düzeyde değil çalışanın kendi özelinde gelişen olayları da dikkate alan, iş yerinde psikolojik güvenlik ve saygı kültürü oluşturabilen yönetimler ne kıymetli.
