Kadınların kariyer hırsı azalıyor mu, yoksa iş dünyasında kadınlara yönelik uygulamalar mı geri çekiliyor? Lean In ve McKinsey’nin 2025 raporu, terfi isteğindeki düşüşün arkasında sistemsel bir boşluk olduğunu gösteriyor.
Kadınlar ve Kariyer
Lean In ve McKinsey’nin Forbes Türkiye’de yer alan Women in the Workplace (İşyerinde Kadınlar) 2025 raporu, iş dünyasında sessiz ama kritik bir kırılmaya işaret ediyor. Kadınlar artık terfi isteme ve yukarı çıkma konusunda erkeklere kıyasla daha isteksiz.
Bu durum bireysel tercihlerden çok, iş dünyasının sunduğu imkanlarla yakından ilişkili. Rapor, kadınların hırs kaybının arkasında sistematik bir destek eksikliği olduğunu net biçimde ortaya koyuyor.
Hırs Azalmıyor, Destek Geri Çekiliyor
Lean In ve McKinsey’nin 124 şirket ve 9.500’den fazla çalışanla gerçekleştirdiği araştırmaya göre, erkeklerin yüzde 80’i bir üst pozisyona geçmek isterken kadınlarda bu oran yüzde 69’da kalıyor. Özellikle kariyerin başlangıç seviyelerinde bu fark daha da belirgin.
Bu veriler ilk bakışta “kadınlar daha az hırslı” gibi yorumlanabilir. Ancak raporun detayları bunun tam tersini söylüyor. Kadınlar, kariyerlerine yatırım yapılmadığını hissettiklerinde geri adım atıyor. Nitekim sponsor desteği, liderlik eğitimi ve görünür projelere erişimi olan kadınların terfi isteği erkeklerle aynı seviyeye çıkıyor. Burada kritik soru şu: Kim bu fırsatlara erişebiliyor?
Araştırmaya göre:
- Erkekler kadınlara kıyasla daha fazla sponsora sahip
- Daha sık zorlu görevlere atanıyorlar
- Terfi için daha çok aday gösteriliyorlar
Bu fark, zamanla motivasyonun değil, sistemin belirleyici olduğunu gösteriyor.
Kurumsal Geri Çekilme Kadınları Nasıl Etkiliyor?
Şirketlerin eşitlik ve kapsayıcılık politikalarında frene basması kadınların “bu kurumda ilerlemek mümkün mü?” sorusunu daha yüksek sesle sormasına yol açıyor. Bu noktada Türkiye’deki araştırmalar da tabloyu tamamlıyor. Örneğin Fiba Grubu ve Özyeğin Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen 'Yük Olmasın” araştırmasına göre kadınların zihinsel yükü evlilikle tırmanıyor. İşte bu zihinsel yük, kariyer kararlarının arka planında sessiz ama güçlü bir belirleyici olarak duruyor.
Kadınlar yalnızca iş yerinde değil, evde de görünmeyen bir mesai yürütüyor. Bu çift yönlü baskı, uzun vadeli kariyer hedeflerini sürdürülebilir olmaktan çıkarabiliyor.
Kültürel Trendler ve Gerçekler
Son dönemde sosyal medyada öne çıkan “lazy-girl”, “snail-girl” veya “tradwife” gibi trendler, bazı kadınların bilinçli olarak daha az talepkâr bir kariyer yolunu seçtiği izlenimini yaratıyor. Ancak bu eğilimlerin arkasında çoğu zaman bir seçenek bolluğu değil, sınırlı alternatifler yatıyor.
Lean In CEO’su Rachel Thomas’ın da vurguladığı gibi, kadınlar destek görmediklerini hissettiklerinde geri çekiliyor. Bu geri çekilme çoğu zaman tercih gibi görünse de aslında bir uyum stratejisi.
Bu tabloyu teknoloji tarafı da destekliyor. Credera’nın AI Gender Gap Report'una göre yapay zeka en fazla kadınların işini siliyor. Dijital dönüşüm, kadınların yoğun olduğu pozisyonları daha hızlı ortadan kaldırırken, yeni roller için gerekli becerilere erişimde de eşitsizlik yaratıyor.
Türkiye Perspektifi: Ev, İş ve Görünmeyen Engeller
Türkiye’de kadınların işgücüne katılımındaki yapısal sorunlar da bu küresel tabloyla örtüşüyor. İstanbul Ticaret Odası araştırmasına göre 3 kadından biri evde. Bu veri, kariyer hırsının neden yalnızca bireysel motivasyonla açıklanamayacağını net biçimde gösteriyor.
Kadınların önemli bir kısmı, iş hayatına hiç dahil olamadan sistem dışında kalıyor. Dahil olanlar ise terfi, liderlik ve görünürlük aşamalarında ciddi eşiklerle karşılaşıyor.
Şirketler İçin Yol Haritası
Lean In ve McKinsey raporu, çözümün hâlâ mümkün olduğunu gösteriyor. Ancak bu, niyet beyanlarıyla değil, ölçüm ve takip mekanizmalarıyla sağlanabiliyor.
Şirketlerin odaklanması gereken başlıklar net:
- Sponsor ve mentorluk erişiminin izlenmesi
- Zorlu projelerin adil dağıtılması
- Terfi süreçlerinin şeffaflaştırılması
- Yöneticilerin gelişim sorumluluğunun güçlendirilmesi
Özetle Forbes Türkiye’de yer alan analiz gösteriyor ki, kadınların kariyer hırsı kaybolmuyor; destek geri çekildiğinde askıya alınıyor. İş dünyası bu sinyali doğru okursa, kaybedilen güven yeniden inşa edilebilir. Aksi halde bu sessiz geri çekilme, yalnızca kadınlar için değil, kurumlar için de ciddi bir yetenek kaybına dönüşebilir.
Forbes Türkiye’de yer alan haberin tamamını buradan okuyabilirsiniz.
